U tuyến giáp lành tính là một trong những bệnh lý nội tiết phổ biến nhất trên thế giới, đặc biệt ở phụ nữ. Theo Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (ATA), khoảng 5-10% người trưởng thành có thể mắc nhân giáp, trong đó tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao gấp 4-5 lần nam giới.

Hầu hết các trường hợp u tuyến giáp không nguy hiểm, nhưng nếu không được kiểm soát tốt, khối u có thể phát triển lớn, gây chèn ép khí quản, thực quản hoặc ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến sự hình thành u tuyến giáp lành tính? Dưới đây là 5 nguyên nhân phổ biến nhất.

Tuyến giáp sản xuất hai hormone chính là T3 (triiodothyronine) và T4 (thyroxine), đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng, tăng trưởng và điều hòa nhiệt độ cơ thể. Khi tuyến giáp bị rối loạn hormone, các tế bào tuyến giáp có thể tăng sinh bất thường, hình thành nhân giáp.

Một số nguyên nhân gây mất cân bằng hormone tuyến giáp bao gồm:

– Căng thẳng kéo dài, ảnh hưởng đến trục nội tiết.

– Rối loạn nội tiết do tuổi tác, thai kỳ hoặc mãn kinh.

– Sử dụng thuốc nội tiết không kiểm soát.

I-ốt là vi chất quan trọng giúp tuyến giáp tổng hợp hormone T3 và T4. Khi cơ thể không được cung cấp đủ i-ốt, tuyến giáp phải tăng kích thước và tăng sản xuất hormone, dẫn đến bướu giáp và nhân giáp lành tính.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu i-ốt là nguyên nhân chính gây bướu cổ đơn thuần và nhân giáp ở hơn 50 triệu người trên thế giới. Những vùng có nguy cơ cao bao gồm các khu vực vùng núi, nơi nguồn thực phẩm giàu i-ốt khan hiếm.

Nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh tuyến giáp, nguy cơ bạn phát triển u tuyến giáp lành tính sẽ cao hơn bình thường. Một số nghiên cứu đã xác định các đột biến gen có thể ảnh hưởng đến sự phát triển bất thường của tế bào tuyến giáp.

Ngoài ra, các rối loạn di truyền liên quan đến tuyến giáp như hội chứng Pendred hoặc hội chứng Cowden cũng có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện nhân giáp.

Một số yếu tố bên ngoài có thể tác động trực tiếp đến hoạt động của tuyến giáp, làm tăng nguy cơ hình thành nhân giáp, bao gồm:

– Tiếp xúc với hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, hóa chất công nghiệp.

– Ô nhiễm không khí với các hợp chất có thể gây rối loạn nội tiết (endocrine disruptors).

Một số bệnh lý mãn tính có thể dẫn đến viêm tuyến giáp kéo dài, làm tăng nguy cơ xuất hiện nhân giáp:

– Viêm tuyến giáp Hashimoto: Là bệnh tự miễn gây viêm tuyến giáp mạn tính, làm tăng sản xuất hormone TSH và có thể dẫn đến hình thành nhân giáp.

– Nang giáp: các nang giáp chứa dịch hình thành thường do sự thoái hoá các u tuyến, đa phần các u này đều là lành tính.

– Bệnh Basedow (cường giáp): Gây kích thích tuyến giáp hoạt động quá mức, làm phát triển bướu giáp đa nhân.

Kết luận

Việc nhận biết 5 nguyên nhân phổ biến gây u tuyến giáp lành tính giúp mỗi người có thể điều chỉnh chế độ ăn uống, hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại và theo dõi sức khỏe tuyến giáp thường xuyên.

Nếu có yếu tố nguy cơ cao, bạn nên tầm soát tuyến giáp định kỳ để phát hiện sớm và có phương án điều trị phù hợp. Trước đây, phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp là phương pháp phổ biến trong điều trị u tuyến giáp, nhưng hiện nay, đốt sóng cao tần (RFA) đã trở thành giải pháp hiện đại, ít xâm lấn, giúp loại bỏ khối u mà vẫn bảo tồn tuyến giáp.

RFA sử dụng năng lượng sóng cao tần để phá hủy mô u mà không cần phẫu thuật mở, mang lại nhiều ưu điểm như:

– Không để lại sẹo, không ảnh hưởng thẩm mỹ.

– Thời gian thực hiện ngắn, bệnh nhân có thể xuất viện ngay trong ngày.

– Bảo tồn tối đa chức năng tuyến giáp, hạn chế rối loạn nội tiết.

– Giảm nguy cơ biến chứng so với phẫu thuật truyền thống.

Phương pháp này đang được ứng dụng rộng rãi tại nhiều bệnh viện lớn, mang đến hiệu quả cao, an toàn và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

 Nếu bạn quan tâm đến phương pháp RFA trong điều trị u tuyến giáp, hãy liên hệ với FirstMed để được tư vấn chi tiết!